از زمان‌های قدیم، به خاطر داریم که در خصوص کتاب خواندن و فواید آن، مطالب بسیاری نقل شده است. امروزه نقش کتاب خوانی در فرایند رشد ذهنی، اجتماعی و احساسی کودک، امری اثبات شده و مسلم می‌باشد که به تأیید اکثر قریب به اتفاق صاحب نظران حوزه روان شناسی کودک رسیده است، هم چنین تحقیقات بسیاری در خصوص تأثیر کتاب خوانی بر ارتقاء رشد و توانایی‌های کلامی، خلاقیت کودکان صورت پذیرفته که نتیجه، حاکی از آثار مثبت کتاب خوانی بر سه نیاز بنیادی کودک، که شامل نیازهای عاطفی، شناختی و شخصیتی است، می‌باشد. در ادامه به بررسی آثار کتاب خوانی بر کودکان می‌پردازیم:
مواردی که در این مطلب بررسی می‌شود:
ایجاد ارتباط مناسب
یکی از آثار کتابخوانی کودکان، برقراری ارتباط مفید و مؤثر میان والدین و کودکان و هم چنین مابین کودکان با یک دیگر می‌باشد. به این ترتیب کودکان قادر خواهند بود با برقراری یک ارتباط ساده و مؤثر با همسالان خود، اعضای خانواده، زمینه پرورش اندیشه و روان خویش را فراهم کنند.
مواجهه با موقعیت‌های متفاوت
کتاب خوانی موجب ارتقاء افق فکری کودکان می‌شود. آن‌ها با خواندن و یا شنیدن چند سطر از یک کتاب داستان، خود را در محیط آن داستان وارد می‌سازند و بدین ترتیب وارد موقعیت‌های تازه‌ای می‌شوند. این مواجهه فکری، یک تجربه منحصر به فرد می‌باشد که به کودکان نحوه چاره اندیشی در موقعیت‌های متفاوت را می‌آموزد. آن‌ها با قرار گرفتن در شرایط گوناگون، نحوه حفظ اعتماد به نفس و آرامش در موقعیت‌های متفاوت را فرا می‌گیرند.
گسترش دایره واژگان
یکی دیگر از مزایای خواندن کتاب برای کودکان و یا کتابخوانی توسط خود آن‌ها، گسترده شدن دایره واژگان آن‌ها می‌باشد. در کتاب خوانی واژه‌ها به شکل صحیح و اصولی خوانده می‌شود و کودکان هر واژه‌ای راکه می‌شنوند، می‌آموزند. به این ترتیب کودکان آرام آرام با کلمات آشنا می‌شوند و دایره واژگانی ذهن آن‌ها گسترش می‌یابد. هم چنین تلفظ درست کلمات، به کودکان کمک می‌کند تا سریع‌تر به زبان مادری خود تسلط یافته و زمینه برای خواندن و نوشتن آن‌ها فراهم شود.
افزایش قدرت تخیل
در کتاب خوانی، قدرت تخیل کودکان پرورش می‌یابد. آن‌ها واژگان و جمله‌هایی را که والدین برایشان می‌خوانند، می‌شنوند و هم زمان تصاویر کتاب را تماشا می‌کنند. شنیدن و دیدن به منزله دو کلید برای گشودن دروازه تخیل کودکان محسوب می‌شود. ذهن خلاق کودکان، دست به گسترش این داده‌ها می‌زند و آن‌ها در حین همراهی با روند کتابخوانی، هم چنان به تصویر سازی های ذهنی خود ادامه می‌دهند. در واقع موضوعی که کودکان می‌شنوند، یک مطلب خاص می‌باشد، لیکن همین مطلب خاص و یگانه، در تخیل هر یک از کودکان به تفکیک، تصاویر ذهنی و خیالی متفاوتی را بازآفرینی می‌کند.
کسب مهارت‌های اجتماعی، تعامل و گفتگو
یکی دیگر از آثار کتاب خوانی بر شخصیت کودکان، افزایش مهارت‌های اجتماعی، تعامل و گفتگو در بین آن‌ها می‌باشد. درحقیقت کتابخوانی برای کودکان، تمرینی برای کسب مهارت‌های اجتماعی و نیز تمرین و تجربه‌ای برای خوب گوش دادن به شمار می‌رود. و این گوش دادن، تمرینی است برای گفتگو و احترام گذاشتن به دیگران. ایجاد این فضا، موجب ارتقای حس امنیت، دوستی و لذت دانستن و فهمیدن در کودک می‌گردد.
افزایش توجه و تمرکز کودکان
خواندن کتاب برای کودکان، موجب بالارفتن توجه و تمرکز آن‌ها شده و این خود زمینه‌ای برای پیشرفت‌های بعدی خواهد بود، هم چنین کودک از گوشه گیری و انزوا خارج شده و حضور در محیط‌های اجتماعی را فرا خواهد گرفت.
اثر تربیتی سازنده
قصه گویی بدان معنا نیست که یک سری از مطالب به صورت طوطی وار خوانده شود، بلکه قصه گویی فرصتی را در اختیار والدین قرارمی دهد که درخلال داستان، کودک را با ارزش‌های اخلاقی از قبیل راستگویی، شجاعت، مقاومت، پایداری، رعایت ادب و احترام و رعایت نظم و قانون آشنا کنند و اثر این نوع تربیت بر کودک همانند اثر چکش بر آهن مقاوم و پایدار خواهد بود.
منبع:
طبری، ربابه، 1396. دایره المعارف تربیت کودکان، انتشارات نظری
دیدگاهتان را بنویسید